Soạn bài Quê hương| Văn 9 tập 2 cánh diều
Bài thơ "Quê hương" của Tế Hanh là một minh chứng rõ nét cho điều này. Với những hình ảnh giản dị mà sâu sắc, tác phẩm không chỉ khắc họa vẻ đẹp của cảnh vật quê hương Việt Nam mà còn thể hiện nỗi nhớ, niềm tự hào và sự kết nối mật thiết giữa con người với quê hương đất nước.
1. Soạn bài Quê hương: Chuẩn bị
1.1 Tìm hiểu về nhà thơ Tế Hanh
- Nhà thơ Tế Hanh, tên thật là Trần Tế Hanh, sinh ngày 21 tháng 2 năm 1921 tại một làng chài ven biển Quảng Ngãi. Ông mất vào năm 2009, hưởng thọ 88 tuổi.
- Ông là một trong những nhà thơ nổi tiếng của văn học Việt Nam thế kỷ 20, đặc biệt trong phong trào thơ mới giai đoạn chặng cuối với những bài thơ nỗi buồn và tình yêu quê hương.
- Tế Hanh học trường Khải Định, sau này là Quốc học Huế.
- Ông bắt đầu viết thơ từ rất sớm, từ năm 17 tuổi và tham gia vào các hoạt động văn hóa văn nghệ thời kỳ trước và sau 1945.
- Ông tham gia VIệt Minh năm 1945 và làm công tác văn hóa giáo dục ở Huế và Đà Nẵng.
- Sau năm 1954, ông tập kết ra Bắc và làm ở Chi hội Văn nghệ Liên khu V.
- Thơ Tế Hanh thường mang tính trữ tình, sâu lắng, gắn liền với tình yêu quê hương, cảnh vật và con người Việt Nam.
- Ông thường sử dụng hình ảnh gần gũi, giản dị nhưng đầy sức gợi, thể hiện tâm tư và cảm xúc một cách chân thành.
- Quê hương là bài thơ nổi bật nhất của ông, thể hiện tình yêu quê hương và nỗi nhớ quê sâu sắc.
- Các tác phẩm khác như: Những ngày nghỉ học (1938), Tập thơ tìm lại (1945), Gửi miền Bắc (1955), Giữa những ngày xuân (1976), Tuyển tập Tế Hanh, tập I (1987), Vườn xưa (1992), Tuyển tập Tế Hanh, tập II (1997)...
- Ông giành được nhiều giải thưởng lớn trong sự nghiệp như giải thưởng văn học tự lực văn đoàn năm 1939, giải thưởng Phạm Văn Đồng do Hội Văn nghệ Liên khu V tặng và giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - nghệ thuật năm 1996.
1.2 Trả lời câu hỏi chuẩn bị
Cầu Long Biên không chỉ là một công trình kiến trúc vĩ đại, mà còn là biểu tượng gắn liền với những kỷ niệm sâu sắc trong trái tim của nhiều người Hà Nội. Khi nhìn thấy cầu, em cảm nhận được vẻ đẹp hoài niệm, thoáng chút buồn nhưng đầy tự hào. Cầu Long Biên đã chứng kiến những biến động của lịch sử, từ những cuộc kháng chiến gian khổ đến nhịp sống hiện đại. Mỗi lần đi bộ qua cầu, em như được trở về với những ký ức của cha ông, của những buổi chiều lộng gió, ánh nắng vàng rực rỡ. Vẻ đẹp của thiên nhiên sông Hồng, sự bình yên trong cuộc sống thường nhật và những hình ảnh giản dị của người dân nơi đây càng khiến em thêm yêu quê hương. Cầu Long Biên chính là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, nhắc nhở em về nguồn cội và tình yêu quê hương sâu sắc. Những cảm xúc này khiến em thêm trân trọng nơi mình sinh ra và lớn lên, đồng thời khắc ghi trong lòng hình ảnh của một Hà Nội đầy kỷ niệm và yêu thương.
>> Xem thêm: Soạn văn 9 cánh diều
2. Soạn bài Quê hương: Đọc hiểu
2.1 Ai là người bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ?
- Tác giả chính là người bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ.
2.2 Xác định vần và nhịp của các dòng thơ.
Câu thơ 1: 3/5
Câu thơ 2: 3/5, Vần chân
Câu thơ 3: 3/2/3 Vần chân
Câu thơ 4: 3/5, Vần chân
Câu thơ 5: 3/5, Vần chân
Câu thơ 6: 3/5, Vần chân
Câu thơ 7: 3/5, Vần chân
Câu thơ 8: 3/5
Câu thơ 9: 3/5
Câu thơ 10: 3/2/3
Câu thơ 11: 3/5
Câu thơ 12: 3/2/3 Vần chân
Câu thơ 13: 3/5, Vần chân
Câu thơ 14: 3/5, Vần chân
Câu thơ 15: 3/2/3, Vần chân
Câu thơ 16: 3/5
Câu thơ 17: 3/5
Câu thơ 18: 3/2/3
Câu thơ 19: 3/5
Câu thơ 20: 3/2/3
2.3 Chú ý các từ ngữ khắc họa hình ảnh con người và con thuyền.
- Những từ ngữ khắc họa hình ảnh con người là: ồn ào và tấp nập.
- Những từ ngữ khắc họa hình ảnh con thuyền là: im bến mỏi trở về nằm, chất muối thấm trong thớ vỏ.
2.4 Xa quê hương, tác giả nhớ những gì?
- Khi xa quê hương, tác giả nhớ đến màu nước biển, mùi nồng mặn ven biển, con thuyền, cá bạc, chiếc buồm.
Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.
3. Soạn bài Quê hương: Trả lời câu hỏi cuối bài
3.1 Câu thơ trang 38 sgk văn 9/2 cánh diều
- Bài thơ Quê hương của Tế Hanh được chia thành 4 phần:
+ Phần 1 ứng với 2 câu thơ đầu: Giới thiệu chung về làng quê;
+ Phần 2 ứng với 6 câu thơ sau: Hình ảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá;
+ Phần 3 ứng với 8 câu thơ tiếp: Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trở về;
+ Phần 4 ứng với 4 câu thơ cuối: Nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả.
3.2 Câu 2 trang 38 sgk văn 9/2 cánh diều
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là tình yêu quê hương da diết của tác giả.
- Cảm hứng đó thể hiện rõ nhất trong câu thơ: “Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ/Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!”
3.3 Câu 3 trang 38 sgk văn 9/2 cánh diều
a.
- Hình ảnh con thuyền ra khơi:
+ Thời tiết: Trời trong, gió nhẹ, ánh bình minh.
+ Tác giả so sánh con thuyền hăng như con tuấn mã, cánh buồm thì như mảnh hồn làng.
+ Nhân hóa cánh buồm rướn thân trắng
=> Hình ảnh con thuyền ra khơi chính là bức tranh lao động đầy hứng khởi. Tác giả dùng biện pháp ẩn dụ con thuyền cũng chính là linh hồn của người dân làng chài tràn đầy sức sống, sự tươi mới và hứa hẹn một chuyến ra khơi bội thu.
- Hình ảnh cảnh đón thuyền cá trở về
+ Âm thanh: Ồn ào, người dân hớn hở với thành quả.
+ Thuyền chở cá đầy ghe, thân cá bạc trắng
+ Người dân làng chài: Da rám nắng, nồng thở vị xa xăm của muối, biển khơi và gió.
+ Con thuyền im bến mỏi trở về nằm
=> Sự mãn nguyện sau một chuyến ra khơi vất vả, hình ảnh con thuyền sau chuyến ra khơi cũng chính là hình ảnh con người nơi đây sau một ngày lao động vất vả.
b. Bức tranh quê hương của tác giả Tế Hanh đã được khắc họa lên chỉ bằng những câu thơ đầy tinh tế và cảm xúc. Hình ảnh một làng chài nhỏ hiện lên trong khung cảnh thơ mộng của buổi sáng sớm với ánh bình minh rực hồng cùng đoàn thuyền đánh cá chuẩn bị lên đường ra khơi đánh bắt hứa hẹn một ngày lao động vất vả nhưng chắc chắn sẽ thu hoạch đầy ắp cá tôm. Hình ảnh con thuyền với cánh buồm trắng muốt căng gió đầy khỏe khoắn lướt trên mặt biển thật đẹp và hùng vĩ qua cách miêu tả của nhà thơ Tế Hanh. Một ngày dài trôi qua, con thuyền trở về trong chiến thắng với cá bạc đầy ắp khoang. Hình ảnh những người ngư dân với làn da rám nắng, hơi thở đậm mùi biển cả được tác giả miêu tả chỉ bằng một hai câu thơ nhưng đã vẽ lên những nét đặc trưng của con người nơi đây. Phải có một tình yêu quê hương tha thiết, một tâm hồn thơ bay bổng thì tác giả mới có thể viết ra những câu thơ đầy ắp nỗi nhớ, nhớ màu nước xanh, nhớ con cá bạc, chiếc thuyền buồm, nhớ cả mùi nồng mặn đặc trưng của quê hương.
3.4 Câu 4 trang 38 sgk văn 9/2 cánh diều
- Chỉ với 4 dòng thơ nhưng tác giả đã nói hết tâm tư, nỗi nhớ quê hương qua hình ảnh màu nước xanh của vùng biển quê nhà, màu bạc của những con cá, chiếc buồm thấp thoáng. Tất cả nỗi nhớ đọng lại là một “mùi nồng mặn”, đó chính là hương vị của quê hương gắn bó với cuộc đời của tác giả.
- Chủ đề: Nỗi nhớ quê hương của người con xa xứ
- Tư tưởng: Tình yêu quê hương và niềm tự hào khi là một người con làng chài của tác giả.
3.5 Câu 5 trang 38 sgk văn 9/2 cánh diều
- Em thích nhất hình ảnh “cái mùi nồng mặn” bởi đó không chỉ là mùi hương của biển mặn mà còn là mùi hương mồ hôi của những người dân lao động chăm chỉ.
- So sánh bài thơ Quê hương của Tế Hanh và Quê hương của Đỗ Trung Quân
+ Điểm giống nhau: Cùng viết về đề tài quê hương.
+ Điểm khác nhau: Quê hương của Tế Hanh gắn liền với biển và nghề chài lưới còn quê hương của Đỗ Trung Quân là những nơi gắn liền với kỉ niệm mộc mạc như chùm khế ngọt, con đường đi học, con diều, cầu tre…
3.6 Câu 6 trang 38 sgk văn 9/2 cánh diều
Bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh đã khơi dậy trong em những tình cảm sâu sắc và chân thành đối với nơi mình sinh ra và lớn lên. Ở nơi em lớn lên, những hình ảnh quen thuộc như cánh đồng xanh, dòng sông trong vắt cùng những kỷ niệm tuổi thơ đã khiến em cảm nhận được vẻ đẹp bình dị mà thiêng liêng của quê hương. Âm vang tiếng gà, tiếng chim trong sáng, hay bầu trời trong xanh gợi nhớ về những buổi chiều tan học trở về nhà, mang lại cho em cảm giác ấm áp và an yên.
Em cảm thấy lòng yêu quê hương càng thêm sâu sắc khi nghĩ về những tháng ngày giản dị bên gia đình, những bữa cơm đầm ấm và tiếng cười rộn rã. Quê hương không chỉ là nơi lưu giữ kỷ niệm mà còn là nguồn động viên, điểm tựa trong cuộc sống. Dù cuộc đời có bôn ba, xa cách, hình ảnh quê hương luôn hiện hữu trong lòng em, nhắc nhở em về cội nguồn và những giá trị bất biến. Tự hào về quê hương, em càng thêm mạnh mẽ để tiếp bước trên con đường phía trước.
HỌC ONLINE CÙNG GIÁO VIÊN TOP 5 TRƯỜNG ĐIỂM QUỐC GIA
Khóa học online ĐẦU TIÊN VÀ DUY NHẤT:
⭐ Xây dựng lộ trình học cá nhân hóa, giúp con tăng 3 - 6 điểm chỉ sau 1 khóa học
⭐ Học chắc - ôn kỹ, tăng khả năng đỗ vào các trường chuyên cấp 2, cấp 3
⭐ Chọn thầy cô, lớp, môn học theo mong muốn và thời gian biểu cá nhân
⭐ Tương tác trực tiếp hai chiều cùng thầy cô, hỗ trợ con 24/7
⭐ Học lý thuyết đi đôi với thực hành, kết hợp chơi và học giúp con học hiệu quả
⭐ Công nghệ AI cảnh báo học tập tân tiến, giúp con tập trung học tập
⭐ Tặng full bộ tài liệu độc quyền trong quá trình học tập được biên soạn bởi các thầy cô TOP 5 trường điểm quốc gia
Trải nghiệm khóa học DUO hoàn toàn miễn phí ngay!!
Qua Soạn bài Quê hương của Tế Hanh không chỉ đơn thuần là một tác phẩm thơ hay mà còn gửi gắm tình yêu quê hương mãnh liệt. Để tham khảo các bài soạn văn khác trong chương trình ngữ văn 9 tại VUIHOC ngay trên website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC để được lên lộ trình học tập và ôn thi vào 10 ngay từ sớm bạn nhé!
>> Mời bạn tham khảo thêm:
