Soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội| Văn 9 tập 2 cánh diều

1. Soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội: Chuẩn bị 

1.1 Tìm hiểu về Thủ đô Hà Nội 

- Hà Nội nằm ở miền Bắc Việt Nam, bên bờ sông Hồng, là thủ đô của nước Việt Nam, là trung tâm chính trị, văn hóa và giáo dục của cả nước.

- Hà Nội có lịch sử lâu đời, với hơn 1.000 năm hình thành và phát triển. Thành phố được biết đến với nhiều tên gọi qua các thời kỳ, từ Thăng Long trong triều đại Lý, Trần, đến Đông Đô và cuối cùng là Hà Nội.

- Nơi đây lưu giữ nhiều di tích lịch sử quan trọng, như Hoàng Thành Thăng Long, Văn Miếu Quốc Tử Giám, chùa Một Cột và nhiều bảo tàng khác.

- Hà Nội là một trong những trung tâm kinh tế hàng đầu của Việt Nam, với nhiều ngành kinh tế phát triển như dịch vụ, công nghiệp và thương mại. Thành phố cũng thu hút nhiều đầu tư trong và ngoài nước.

- Hà Nội được coi là trung tâm văn hóa của Việt Nam với nhiều lễ hội truyền thống, nghệ thuật dân gian, và ẩm thực độc đáo. Các món ăn nổi tiếng có thể kể đến như phở, bún thang, nem rán và nhiều món ăn đường phố khác.

- Hà Nội có mạng lưới giao thông đa dạng, gồm đường bộ, đường sắt và đường thủy. Hệ thống xe buýt và taxi phát triển, trong đó dự án metro đang được triển khai để giảm ùn tắc giao thông.

- Cuộc sống ở Hà Nội mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam, với sự giao thoa giữa cái mới và cái cũ. Các khu phố cổ, chợ truyền thống và các khu đô thị hiện đại tạo nên không gian sống đa dạng cho người dân.

- Các địa điểm du lịch nổi bật

• Hồ Hoàn Kiếm: Biểu tượng của Hà Nội, nổi bật với tháp Rùa và cầu Thê Húc.

• Phố cổ Hà Nội: Nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa lịch sử độc đáo.

• Lăng Bác: Nơi an nghỉ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thu hút nhiều du khách.

- Hà Nội không chỉ là nơi gắn bó với lịch sử và văn hóa mà còn là động lực cho sự phát triển của Việt Nam trong tương lai.

>> Xem thêm: Soạn văn 9 cánh diều

1.2 Tìm hiểu về tác giả Tô Hoài 

- Tô Hoài là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, sinh ngày 27 tháng 9 năm 1920 tại Hà Nội và mất ngày 6 tháng 7 năm 2014. Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của ông gắn liền với những chuyển biến lớn lao của lịch sử Việt Nam trong thế kỷ 20.

- Tô Hoài, tên thật là Nguyễn Sen, lớn lên trong một gia đình thợ thủ công. 

- Ông bắt đầu viết văn từ khi còn trẻ và nhanh chóng bộc lộ tài năng. Trong thời gian kháng chiến chống Pháp, Tô Hoài tham gia hoạt động cách mạng và tiếp tục sáng tác văn học, gắn bó với những người dân lao động và cuộc sống thực tế.

- Sự nghiệp văn học của Tô Hoài rất phong phú, với nhiều tác phẩm thuộc các thể loại như truyện ngắn, tiểu thuyết, ký sự. Ông nổi bật với khả năng miêu tả tâm lí nhân vật và bức tranh cuộc sống xung quanh. Những tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm:

• "Dế Mèn phiêu lưu ký" (1941): Đây là một tác phẩm nổi tiếng, không chỉ dành cho thiếu nhi mà còn được đông đảo bạn đọc mọi lứa tuổi yêu thích. Qua những cuộc phiêu lưu của Dế Mèn, Tô Hoài đã truyền tải những bài học về đạo đức, tình bạn và nghị lực sống.

• "Truyện Tây Bắc" (1953): Tác phẩm này phản ánh cuộc sống, văn hóa và phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc miền núi phía Bắc.

• "Cát bụi chân ai” (1992) là quyển hồi kí của tác giả về những câu chuyện của giới văn nghệ sĩ trước năm 45. 

- Tô Hoài được công nhận là một trong những cây bút hàng đầu trong nền văn học Việt Nam. Ông đã nhận nhiều giải thưởng văn học danh giá, trong đó có các giải thưởng như giải nhất Tiểu thuyết của Hội Văn nghệ Việt Nam 1956 (Truyện Tây bắc), giải A giải thưởng  Hội Văn nghệ Hà Nội 1970 (tiểu thuyết Quê nhà), giải thưởng của Hội Nhà văn Á – Phi năm 1970 (tiểu thuyết Miền Tây), giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật (đợt 1 – 1996), giải Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội 2010. 

- Tô Hoài có phong cách viết dễ hiểu, giản dị nhưng sâu sắc. Ông thường kết hợp giữa hiện thực và hư cấu, từ đó khắc họa rõ nét đời sống con người và xã hội. Sự gần gũi với nhân dân và hiểu biết về các nền văn hóa dân tộc khác cũng là điểm mạnh trong tác phẩm của ông.

=> Cuộc đời và sự nghiệp của Tô Hoài để lại nhiều ảnh hưởng tích cực đến các thế hệ nhà văn trẻ, đồng thời phản ánh sâu sắc tâm tư, tình cảm của con người trong bối cảnh xã hội Việt Nam.

1.3 Tìm hiểu về nhà thơ Trần Đăng Khoa 

- Trần Đăng Khoa là một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại. Ông sinh ngày 24 tháng 4 năm 1958 tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 

- Ngay từ khi còn nhỏ, ông đã bộc lộ khả năng sáng tác thơ ca và nhanh chóng trở thành một cái tên nổi bật trong làng văn học Việt Nam.

- Ông được biết đến như một "thần đồng" thơ từ khi chỉ mới 7, 8 tuổi. Tập thơ "Từ góc sân nhà em" được xuất bản tại Nhà xuất bản Kim Đồng khi ông vừa tròn 10 tuổi. Bên cạnh sáng tác thơ, ông còn viết phê bình văn học.

- Ông là hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1977.

- Ông tốt nghiệp từ Trường Viết văn Nguyễn Du và Học viện Văn học Thế giới mang tên M. Gorki (CHLB Nga). Trước đó, ông từng phục vụ trong quân đội, là lính Hải quân và học viên trường Sĩ quan Lục quân.

Hiện tại, ông đang làm biên tập viên cho tạp chí Văn nghệ quân đội.

- Trần Đăng Khoa đã nhận nhiều giải thưởng cao quý trong lĩnh vực văn học, bao gồm Giải thưởng thơ của báo Thiếu niên Tiền phong (các năm 1968, 1969, 1971), Giải nhất báo Văn nghệ (1982), Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001.

- Ông được công nhận không chỉ vì tài năng thơ ca mà còn vì những đóng góp cho văn học thiếu nhi và sự cống hiến cho sự nghiệp xây dựng văn hóa, giáo dục.

-Điểm đặc biệt trong thơ của Trần Đăng Khoa là ngôn ngữ trong sáng, giản dị nhưng đầy cảm xúc. 

- Ông thường sử dụng hình ảnh gần gũi, quen thuộc để phản ánh những suy tư sâu sắc về con người, thiên nhiên và cuộc sống. Tính hiện thực và sự quen thuộc trong từng bài thơ tạo nên một không gian gần gũi, dễ chạm vào trái tim độc giả.

=> Với những thành tựu nổi bật và cuộc đời đầy cảm hứng, Trần Đăng Khoa đã khẳng định được vị trí quan trọng của mình trong nền văn học Việt Nam hiện đại và tiếp tục là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả và nhà văn trẻ.

Khóa học DUO dành riêng cho các em bậc THCS từ nhà trường VUIHOC, các em sẽ được học cùng các thầy cô TOP trường điểm quốc gia với kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Đăng ký học thử để được trải nghiệm buổi học trực tuyến hoàn toàn miễn phí nhé!

2. Soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội: Đọc hiểu 

2.1 Chú ý thời điểm phỏng vấn ghi ở cuối văn bản (năm 2003)

- Thời điểm phỏng vấn cách đây 21 năm.

2.2 Chi tiết nào cho thấy Tô Hoài rất thông hiểu Hà Nội?

- Chi tiết cho thấy Tô Hoài rất thông hiểu Hà Nội: Ngày xưa thế nào thì bây giờ vẫn thế. Tôi có thể nhắm mắt đi đến khu phố nào cũng được.

2.3 Chú ý nội dung của các câu hỏi.

- Các câu hỏi nhằm khai thác thông tin về Hà Nội xưa.

2.4 Địa giới Hà Nội xưa có đặc điểm gì?

Địa giới Hà Nội xưa có những đặc điểm sau:

+ Đi hết đường Trường Chu Văn An sẽ đến đất Hà Đông.

+ Làng Yên Phụ thuộc về Hà Đông.

+ Hà Nội được chia thành bốn khu vực: phố cổ, phố cũ, phố mới và khu dưới bãi.

2.5 Tên phố cổ Hà Nội có gì lạ?

- Tên phố cổ là tên các quán hàng như cái chợ, có nhiều tên phố lạ.

2.6 Theo Tô Hoài, người Hà Nội có tính cách như thế nào?

- Theo Tô Hoài, người Hà Nội có tính cách: hào hoa phong nhã

2.7 Ông Trần Văn Lai đã làm được hai việc cơ bản nào?

- Ông Trần Văn Lai đã làm được hai việc cơ bản:

+ Đập hết các tượng đài của Pháp, chỉ để lại hai tượng bán thân là tượng Y-éc-xanh và tượng Pa-xtơ.

+ Thay lại các tên phố.

3. Soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 65 sgk văn 9/2 cánh diều 

- Mục đích: cung cấp những thông tin về Hà Nội.

- Cách thực hiện bài phỏng vấn: phỏng vấn trực tiếp nhà văn Tô Hoài.

3.2 Câu 2 trang 65 sgk văn 9/2 cánh diều

- Nội dung phỏng vấn xoay quanh Hà Nội bao gồm tên các phố, khu vực địa chính, những mặt hàng nổi tiếng, tính cách của người dân Hà Nội và sự chuyển biến của thành phố qua thời gian.

- Vấn đề này mang ý nghĩa quan trọng: nó cung cấp những thông tin hấp dẫn về Hà Nội qua góc nhìn của nhà văn Tô Hoài, giúp độc giả hiểu rõ hơn về thủ đô thông qua các khía cạnh như con người, địa danh, và tên phố.

3.3 Câu 3 trang 65 sgk văn 9/2 cánh diều

Đặc điểm của thể loại phỏng vấn bao gồm:

+ Thể hiện tính dân chủ.

+ Tính trực tiếp, khách quan và chân thực.

+ Mang lại sự sinh động và hấp dẫn.

+ Thông tin trong bài viết hoàn toàn do người được phỏng vấn chịu trách nhiệm.

Em rất thích câu hỏi: "Nếu phải mô tả ngắn gọn về tính cách người Hà Nội, ông sẽ nói như thế nào?" Câu trả lời mà em ấn tượng là: Để hiểu tính cách người Hà Nội, trước hết cần tìm hiểu tính cách chung của người Việt Nam, rồi sau đó nghiên cứu cá tính của người thành phố để có cái nhìn rõ hơn. Bởi lẽ, người Hà Nội gốc rất ít, chủ yếu là người từ các tỉnh khác đến, nên việc xác định một tính cách đặc trưng là khá khó khăn. Qua câu trả lời của nhà văn Tô Hoài, em thấy ông rất khéo léo và khách quan trong đánh giá về tính cách của người Hà Nội.

3.4 Câu 4 trang 65 sgk văn 9/2 cánh diều

- Qua bài phỏng vấn, em hiểu thêm được về ý nghĩa của tên các con phố ở Hà Nội, các khu vực hành chính, địa giới của Hà Nội.

3.5 Câu 5 trang 65 sgk văn 9/2 cánh diều

Bài phỏng vấn đã giúp em hiểu rõ hơn về thủ đô Hà Nội và chứng tỏ nhà văn Tô Hoài có kiến thức sâu rộng về nơi này. Ngoài ra, em cũng nhận thấy khả năng đặt câu hỏi phỏng vấn rất tinh tế của nhà thơ Trần Đăng Khoa.

3.6 Câu 6 trang 65 sgk văn 9/2 cánh diều

Nếu đứng ở vị trí một phóng viên trước một di tích lịch sử hoặc danh lam thắng cảnh, em sẽ đặt ra ba câu hỏi quan trọng sau:

- Di tích này có ý nghĩa lịch sử hoặc văn hoá gì đặc biệt đối với khu vực và quốc gia?

=> Câu hỏi này giúp khám phá giá trị văn hóa và lịch sử của di tích.

- Quá trình bảo tồn và phát triển của di tích diễn ra như thế nào, và hiện tại có những thách thức gì đang đối mặt?

=> Câu hỏi này nhằm tìm hiểu về những nỗ lực bảo tồn và các vấn đề liên quan đến sự phát triển bền vững.

- Du khách và cộng đồng địa phương có thể tham gia vào việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích như thế nào?

=> Câu hỏi này giúp khuyến khích sự tham gia và ý thức cộng đồng đối với di tích.

Những câu hỏi này không chỉ giúp thu thập thông tin, mà còn phản ánh sự quan tâm đến bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.

Soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội không chỉ đơn thuần là một hành trình khám phá những nét đẹp văn hóa con người của Hà Nội mà còn là những cảm xúc chân thật, cái nhìn của Tô Hoài về vùng đất này. Văn bản khiến người đọc thêm trân trọng và yêu mến Hà Nội, nơi không chỉ là thủ đô của tổ quốc còn là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ thi sĩ sau này. 

Để tham khảo các bài soạn văn khác trong chương trình ngữ văn 9 tại VUIHOC ngay trên website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC để được lên lộ trình học tập và ôn thi vào 10 ngay từ sớm bạn nhé! 

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ
• Tự đánh giá: Nói với con
• Quần thể di tích Cố đô Huế